Δεν ξέρω πως ξεκίνησε όλο ξανά. Όχι ότι σταμάτησε ποτέ, αλλά είχε για κάμποσο καιρό κοιμηθεί.
Χρόνια πριν, πίσω στο 2013 έγραψα ένα ποίημα. Το έγραψα στα εγγλέζικα και καθόλου δε θυμάμαι το γιατί... Πέρασε το καημένο τόσα πολλά δίπλα μου. Απαγγέλθηκε μέσα σε γυμναστήρια και γήπεδα, προσπαθώντας εγώ να διορθώνω τα λάθη της Νικόλ στους τετρακέφαλούς της, για να δυναμώσει και να πηδάει ψηλότερα κι εκείνη εμένα κι αυτό το ρημάδι το «folk» που ανέπνεε λάθος. Ακούστηκε στη βραδιά ποίησης, σπίτι του Γιώργου. Ο Αλέξανδρος κρατούσε μπράντι κι ο Μιχάλης μία πίπα. Εγώ διάβαζα υπό το φως των κεριών, αυτοί σαν πραγματικοί φιλότεχνοι χάιδευαν τα μούσια τους. Πίσω τζαζ, μπρος ο Τορνατόρε, δίπλα ο Εμπειρίκος. Το 2015 αποφάσισα να μην το κρατώ πια στα σκοτάδια. Πιο κάτω στον χρόνο, πέρασα στις περίπου συμβατικές λειτουργικές πραγματικότητες. Ο Σπύρος με τους φίλους του με έβαζαν να το διαβάζω σε μαζώξεις, για να γελάσουν και κάπου εκεί το άφησα στην άκρη δίχως νανούρισμα πια. Είναι πολύ λεπτή η γραμμή, το όριο, ανάμεσα στο «αυτός κάνει τέχνη, εκφράζεται, νιώθει» και στο «αυτός είναι τρελός, είναι αστείος, είναι αποτυχημένος». Το μαγικό; Ν΄ αδιαφορείς για τις γραμμές κι να επανεξετάζεις διαρκώς τα όρια.
Αργότερα μεγάλωσα ξανά. Πάλι πίσω στην έκθεση. Από τους λίγους, το πέρασα σε περισσότερους. Το τύπωσα, το πούλησα, το χάρισα. Η αλήθεια είναι ότι οι εντελώς ξένοι, του έδωσαν μεγαλύτερη προσοχή και σεβασμό από τους όχι εντελώς ξένους. Αν επιτυχία για έναν καλλιτέχνη είναι να ζήσει από την τέχνη του, τότε, για κάμποσο, το ποίημα μου, μου αγόρασε κάποιους καφέδες. Το έζησα προτού πεθάνω τ΄ όνειρο, κάτσε να στο εξηγήσω. Ωστόσο μαζί με τη ζωή του ποιήματος ξανά άρχισε να θεριεύει μέσα μου κι ο όρος «τέχνη». Από άμορφο, έπρεπε να το ορίσω. Για εμένα. Απ' όσο με θυμάμαι, θα με έλεγα από πάντα δημιουργική. Όσο δεν ήξερα να γράφω, είχα τη δική μου φανταστική ραδιοφωνική εκπομπή. Όταν έμαθα να γράφω, δε σταμάτησα να διψώ. Σελίδες σκόρπιες, ημερολόγια, τραγούδια, ποιήματα κι έπειτα παράλληλα, το μπλογκ. Το μόνιμο άγχος μου αν πάθω κάτι, να φροντίσουν τα βιβλία μου και τα γραμμένα μου. Αλλά δεν είμαι μαζί σας απόλυτα ειλικρινής ως τώρα... Κάπου σε κάποιο σημείο, πέρασα από την απλή καταγραφή, στο σκάψιμο και στην τακτοποίηση κι από εκεί στην αναζήτηση ίσως κάποιας σύνδεσης και το δυσκόλεψα αρκετά το πράμα.
Γράφω ό,τι έζησα. Πρόσφατα διαπίστωσα ότι, τελικά πέτυχα όπως γράφω να ζω. Σα να χαράζω πορεία με τον λόγο κι έπειτα να φτάνουν οι πράξεις να περνούν το παραμύθι στην αθανασία, ολόκληρα, στιβαρά. Αλλά, εδώ έρχεται η παγίδα που έστησα. Μία παγίδα που εν τέλει δεν είμαι σίγουρη αν την έστησα για εμένα ή για εσένα. Γράφω για την αποτύπωσή ναι, γράφω για την πυξίδα, δημιουργώ, αγγίζω την «τέχνη», το «έργο» με τον δικό μου ρυθμό, τρόπο, χρόνο, αναπνέω, εκπέμπω. Αλλά κάπου σ' όλο αυτό κρύβω μία απροσπέλαστη πύλη. Ποιος ο λόγος να έχω πόρτα, όταν είναι χτισμένη; Παρά έγινα ρομαντική σε έναν κόσμο σκληρό. Σκάρωσα γρίφο να δω που μπορεί ο άλλος να σταθεί. Να τον μετρήσω. Πόσο αγγίζει το μυαλό μου και πόσο το συναίσθημά μου; Πόσο θέλει να μπει; Πόσο αγνοεί εντελώς τον πύργο, πόσο ψάχνει για ρωγμές και πόσα κλειδιά έχει; Έφτιαξα πύργο τόσο ψηλό κι αόρατο κι άγριο κι ήθελα εκεί μέσα να μείνω. Γρίφο στον γρίφο του γρίφου και γλώσσα, της γλώσσας στην γλώσσα. Μάντεψε την ειρωνεία... Βλέπαν όλοι ένα καπέλο!
Με τα χρόνια γλύκανα λίγο. Σκέφτηκα πως για να είμαι «σωστή», αυτό που φτιάχνω το «τίμιο» είναι, να είναι για όλους. Ασχέτως με το αν θα ασχοληθούν ή όχι, εγώ φάρος θέλω να είμαι, να χαρίζω απλόχερα, αυτό επιθυμώ. Είπα έτσι πως η τέχνη μου και η ιδανική για εμένα «τέχνη» θα πρέπει να είναι για τους λίγους μου, ναι, πάντα, γι' αυτούς που θα ακούν τη φωνή μου καθώς θα διαβάζουν, θα ξέρουν που, ποιος, ποτέ και γιατί, θα ξέρουν τις παύσεις, τη μουσικότητα, τα υπόγεια, τα δαιδαλώδη. Θα είναι για τους ακόμα λιγότερους, που σε αυτούς μιλώ συγκεκριμένα, τους επικίνδυνους, τους «εγώ». Θα είναι όμως πια και για τους πολλούς, πιο εύκολα, πιο προσιτά. Ναι στους γρίφους, ναι στα βάθη, όχι όμως στο απλησίαστο. Σκέφτηκα ότι μάλλον το «κείμενο» δεν υπηρετεί σπουδαία αυτόν τον νέο μου σκοπό. Είναι στα αλήθεια πιο δύσκολο να κάτσεις να διαβάσεις κάτι, να φανταστείς, παρά να δεις. Έτσι άρχισα να οπτικοποιώ πειραματικά κάποια πράγματα κι όντως είχε αποτέλεσμα, ήρθαν περισσότεροι στη γιορτή.
Τον τελευταίο καιρό όμως έχει προκύψει ένας νέος προβληματισμός. Δεν ξέρω αν τάχα θέλω στον ψηλό μου πύργο ακόμα μεγαλύτερη παρέα και γιατί συμβαίνει αυτό ή αν με έχει τρομάξει πια τόσο πολύ αυτή η φεγγαροντυμένη του Σολωμού. Εξηγώ αμέσως. Γνώρισα τον «Κρητικό» στην τελευταία του λυκείου τάξη. Αναλύσεις επί των αναλύσεων κι έπειτα σαν τελείωσαν οι αναλύσεις κι άλλες αναλύσεις. Με στοίχειωσε τόσο αυτή η φεγγαροντυμένη που αποφάσισα να κάνω κάποια μαθήματα ξενόγλωσσης λογοτεχνίας, μπας και το δω αλλιώς. Έπειτα με στοίχειωσε ο Χαλίλ κι «ο προφήτης» του κι αργότερα ο «Σιντάρτα» κι έπειτα κατάλαβα... Δεν ήταν τα ίδια τα έργα το βάσανό μου, ήταν οι θέσεις των άλλων για τα έργα. Ωραία, τα είπαμε, τα αναλύσαμε, τα σκάψαμε, κουτσομπολέψαμε εμείς οι θνητοί, ο ίδιος ο Διονύσης όμως, τι είπε; Τον ρωτήσατε; Αποκάλυψε ποτέ; Τόλμησε; Θέλησε; Θα μου πεις, τι μας νοιάζει ο Διονυσάκης. Στόχος της δημιουργίας, είναι να της δώσεις το σχήμα που θες. Κι αν με νοιάζει;...
Έτσι ξεκίνησε ο νεότερος κύκλος. Της μετά-αισθητικής αποσυναρμολόγησης της αισθητικής μου. Ίσως από το ένα κιλό βροχής να ξύπνησε το ηφαίστειο. Λες εκεί να σημειώθηκε η πρώτη δόνηση; Γνωρίζω πως, δεν μετράς τα υγρά σε κιλά, αλλά σε λίτρα, μην ανησυχείς! Κατάλαβα λοιπόν ότι για να νιώσει ο άλλος περισσότερο και να προσπεράσει τα «λάθη» πρέπει να γνωρίζει τον κώδικα. Κάποιο hint, κάποιο υπόμνημα. Ακόμα κι αν είναι εξοικειωμένος με όρους όπως «ποιητική αδεία», πάλι δε θα μπορέσει να δει στο βάθος που θα ήταν το ιδεατό μου, αν δεν γνωρίζει π.χ. το φωνητικό αλφάβητο. Δε θα μπορέσει να καταλάβει ότι το άδειο μου τσικάλι κυριολεκτικά, ίσως να είναι το κενό μου συναίσθημα μεταφορικά ή αν δεν παίζει πόκερ, πως θα καταλάβει το ματ που έκανα με το ανύπαρκτο ποντάρισμα;... Αν δεν έχει ακούσει, χορέψει ποτέ Foxtrot ή Tango, πως θα αισθανθεί την τρομερή αυτή διαφορά ανάμεσά τους; Αν δεν συνάντησε ποτέ το σύνδρομο Τουρέτ στη ζωή του, πως θα κατανοήσει γιατί αυτή η επανάληψη σε κάποια σημεία; Και το σημαντικότερο όλων, αν δεν άκουσε ποτέ του για τον σουρεαλισμό, πως να δει υπό το πρίσμα αυτού;
Μετέφερα λοιπόν τον πύργο μου νοερά σε ένα πιο ρεαλιστικό σύμπαν. Προς το παρόν. Δοκιμαστικά. Διατηρώντας την ταυτότητά μου, τις τάφρους και τα πολλά κλειδιά, αποφάσισα να ανοίξω χαραμάδες, να φωτίσω τις ρωγμές. Ξέρεις πότε τα escape rooms άρχισαν να έχουν τόση επιτυχία; Όταν άρχισαν να καταφέρνουν όλες οι ομάδες να αποδράσουν. Ο game master, αυτός που ελέγχει την ροή του παιγνιδιού, προσαρμόζει την καθοδήγηση αναλόγως με τους παίκτες του. Υπάρχει εννοείται η επιλογή να μην ζητήσεις καμία βοήθεια. Αλλά άρχισαν να γίνονται ολοένα και περισσότεροι οι χαρούμενοι, όταν βάδιζαν στο μονοπάτι με κάποιον χάρτη στα χέρια κι έναν φακό. Αποφάσισα έτσι να εκπαιδεύσω. Ο μυημένος, θα κατανοήσει. Ο αμύητος θα έχει την επιλογή. Το μυστήριο έτσι, σκέφτηκα, δε θα σκοτωθεί, απλώς θα μπορεί να απελευθερωθεί. Η αφήγηση με κλειδιά δε θα πάψει, αν δεν τα έχεις όλα, δε θα το καταπιείς αμάσητο. Ο σεβασμός μου στη νοημοσύνη, το ένστικτο και το συναίσθημα θα παραμείνει δίχως καμία έκπτωση, απλώς πρέπει να φέρω μία ισορροπία στην κάθαρση και στην πρόσβαση, γιατί ίσως τελικά να υπάρχουν περισσότεροι που θέλουν να μπουν στον πύργο, ή έστω να ζεσταθούν στην ιδέα ενός φάρου, που όντως υπάρχει μωρέ.
Θα συνεχίσω να μένω πιστή στο δύσκολο. Στα δύσκολα σαν ενοχή κι εύκολα σαν ανάσα. Σε μία εποχή που όλα κυλούν τόσο γρήγορα, θα ποντάρω σε αυτούς που θα σταματήσουν. Σε αυτούς που θα αναρωτηθούν «μήπως κάτι μου ξέφυγε;», στους «αυτό πρέπει να το ξαναδώ». Μην κοιτάς που στα λέω τόσο απλά κι ατρόμητα τάχα. Είναι μέσα μου η πάλη μεγάλη για να διασφαλίζω την τάξη. Θα φωτίσω κάπως την περίμετρο, θα γκρεμίσω λίγο την πύλη. Δε θα σου πω τι να κοιτάξεις, θα σου μάθω πως να βλέπεις. Ίσως να φταίει που έγινα μάνα; Θα κάνω έτσι ένα πείραμα τον Ιούλιο, για τους πολλούς που προσπερνούν, για τους παρατηρητικούς, για τους συμμέτοχους, για τον δέκτη. Από το εγώ, θα το ανοίξω στο εμείς. Θα το φέρω μάλιστα και στο σήμερα. Δε θα ξεπουλήσω, αλλά θα ξεκινήσω μία τελετουργία. Μία έρευνα αν θες ώστε να υποστηρίξω ή να αποδημήσω την πραγματεία μου.
Υ.Γ. Μου έγραψε μία φίλη τις προάλλες οτι, είμαι λέει σαν κάτι έργα κουλτουριάρικα. Που θες να τα δεις, αλλά δεν τα πολυκαταλαβαίνεις κιόλας, αλλά αισθάνεσαι όμορφα κοντά τους, γιατί το ερέθισμα μας ζωντανεύει και το άπιαστο μας εμπνέει. Η φίλη μου... Δηλαδή αν μου το είπε αυτό εκείνη που έχει και τα κλειδιά της, δε θέλω να σκεφτώ τι σκέφτεσαι... Μήπως αυτό ήταν το έναυσμα;
Υ.Υ.Γ. Και καθώς στοχάζομαι όλο και βαθύτερα τα παραπάνω, μάλλον θα βουτήξω ξανά στον κόσμο των σπουδών. Μάλλον την απόφαση την έχω πάρει και ταλαντεύομαι τώρα ανάμεσα σε λέξεις όπως «νευροαποκατάσταση», «κοινωνιολογία, ιστορία, ανθρωπολογία» και «εκπαιδευτική ψυχολογία». Χαίρομαι γιατί δεν θα το κάνω επειδή πρέπει, δε θα το κάνω επειδή το έκαναν οι άλλοι, δε θα το κάνω για το χαρτί. Αν όντως το κάνω, θα το κάνω για τη γνώση. Λες αυτό να μου άναψε το φιτίλι;
Υ.Υ.Υ.Γ. Αν κάτι στα έργα μου σου φάνηκε προσωπικό, αν νόμιζες ότι, μιλούσα για εσένα, μπορεί και να είχες δίκιο. Ή μπορεί και να ήθελα να το πιστέψεις. Γράφω για όλους, μιλώ για έναν. Αν είσαι αυτός /αυτή, ξέρεις ποιος είσαι. Αν δεν είσαι, διάβασε μέχρι να το βρεις.
